Cenevre Gölü

Cenevre Gölü ya da bir diğer adıyla Léman Gölü. İsviçre’yle Fransa arasında sıkışmış büyükçe bir göl. Yüzölçümü 581 kilometrekare. Yani bizim Eğirdir Gölü’nden biraz daha büyük. Göl Fransa ve İsviçre arasında bölüşülmüş durumda ama gölün değeri İsviçreliler açısından çok daha büyük. Fransa tarafında daha ziyade küçük köyler varken, İsviçre tarafında büyük kentler var. Bunların en önemlisi tabii ki göle adını veren Cenevre.

İsviçre tarafında, göl kıyısı boyunca köy ve şehirlerin biri bitiyor, diğeri başlıyor. Gölün batı ucundaki ilk şehir olan Cenevre’den, doğu ucundaki son şehir olan Villeneuve’e dek, yerleşim neredeyse hiç kesintiye uğramadan devam ediyor. Bir belediyenin sınırlarından çıkıp, diğerine giriyorsunuz. Tabii hepsi gezilip görülmeye değer yerler değil. İsviçre tarafındaki şehirlerden görülmeye değer olanların hepsini gezdim gördüm. Bazılarını yazdım, bazılarını henüz yazmadım. Yazdıklarıma bağlantı vereceğim. Aşağıdaki haritada bu şehirlerin en önemlilerini göreceksiniz.

 

Cenevre Gölü kıyısındaki önemli kentler. Mor çizgiler Fransa-İsviçre sınırı.

Göl ve çevresi bir doğa harikası. Göl kıyısına kurulmuş şehirleri, deniz kıyısına kurulmuş kentlerden daha çok severim diye hep söylemişimdir... Bu yüzden burası benim rüyalarımdaki yer olmalı! Göl kıyısında kurulmuş onlarca kent ve hemen arkalarında yüce dağlar...

Cenevre Gölü’ne nasıl gidilir bunu anlatayım. Çevredeki en büyük havalimanı Cenevre’de. Eğer Türkiye’den gidiyorsanız, THY ve SwissAir İstanbul’dan buraya doğrudan uçuşlar gerçekleştiriyor. Avrupa’nın başka bir yerinden buraya geçecekseniz ucuz havayolu şirketlerini araştırmanızı öneririm. EasyJet gibi ucuz uçuş firmaları pek çok Avrupa şehrinden Cenevre’ye doğrudan uçuyor.

Demiryolu Cenevre’ye ulaşmak için en mantıklı seçeneklerden biri. Paris, Lyon, Nis, Milano, Venedik gibi kentlerdenn her gün doğrudan, aktarmasız tren seferleri var. Ayrıca Roma ve Floransa ile Cenevre arasında işleyen gece trenleri de bulunuyor. İsviçre içinden Cenevre’ye gelecekseniz Neuchâtel, Bern, Basel, Zürich, St. Gallen, Luzern ve Interlaken gibi şehirlerle Cenevre arasında çalışan trenleri kullanabilirsiniz. Bir de Cenevre’yi gölün kıyısındaki diğer şehirlere bağlayan bölgesel trenler var. Nyon, Lozan ve Montrö ve Cenevre birbirine demiryoluyla bağlı.

Göl kıyısındaki şehirler arasında ulaşım sağlamak için bir diğer seçenek de vapurlar. Kimi Fransız bandıralı, kimi İsviçre bandıralı şirin yolcu vapurları her gün yolcularını aheste aheste o kıyıdan o kıyıya taşıyıp duruyor. Yakındaki küçük Fransız şehirlerinden otobüs seferleri de var. Gerçi biz araba kiralayıp gezdiğimiz için bunların hiçbirini kullanmadık ama size önerim içlerinden demiryolunu tercih etmeniz.

Şimdi göl çevresindeki önemli yerleşim birimlerinin küçük bir listesini vereyim:

Cenevre ve Cenevre Gölü

Cenevre: Göle adını veren rüya şehir Cenevre. Gölün çevresindeki en büyük şehir bu.

Nyon: Küçük bir şatosu olan tarihî bir şehir. Biz mola vermek için uğradık ama görülmese de olur diyebileceğim, küçük, sade bir yer. Nyon notlarım için buraya tıklayabilirsiniz.

Rolle: Göl kıyısındaki küçük yerleşim birimlerinden. Görülmeye değer bir şatosu, iki kilisesi ve saat kulesi var. Uğranmasa da olur diye düşünüyorum.

Morges: Lozan’a yaklaşırken göl kıyısında yer alan orta büyüklükteki yerleşim birimlerinden. Şirin bir çarşısı, göl kıyısında yürüyüş alanları, kiremit renginde bir şatosu, birkaç müzesi var. Bence vakit varsa uğramakta yarar var.

Lozan: Benim Cenevre’den son en sevdiğim kent oldu Lozan. Hatta Cenevre’den de mi çok sevdim ne? Çok ama çok güzel bir yer Lozan. Keşke daha fazla vakit geçirebilseydim. Lozan hakkındaki gezi notlarım için buraya tıklayın.

Vevey: Lozan’dan Montrö’ye kadar olan köy ve kentler pek önemli sayılmaz. İçlerinde en önemlisi, durup görmeye en elverişlisi, Montrö’nün komşusu Vevey. Ünlü çikolata markası Nestlé’nin genel merkezi bu şehirde. Başta Alimentarium dedikleri Gıda Müzesi olmak üzere pek çok müze, bir şato ve dinî yapıları var.

Montrö'nün gece görünüşü

Montrö: Plansız programsız, ne yapacağımı bilmeden gezdiğim için Montrö benim için az kalsın bir facia olacaktı. Arabamızı bırakıp göl kıyısında gezmeye başladığımızda Montrö’yü çok çirkin bulduk. Hiç memnun kalmadık. Daha sonra harita bulup, nerede ne var görünce rahatladık. Meğer Montrö’nün tarihî kısmı göl kıyısında değil, daha içerilerde, yüksekteymiş. Çıktıkça hayran kaldık. Hızımızı alamayıp dağ köylerine kadar çıktık. Montrö yazımda daha fazla ayrıntı bulabilirsiniz.

Veytaux: Montrö’ye çok yakın küçük bir köy olan Veytaux ünlü Chillon Şatosu’na evsahipliği yapması bakımından önemli ve bu listeye o nedenle girdi. Chillon Şatosu’yla ilgili bilgiler Montrö yazımda.

Fransa tarafı: Dediğim gibi gölün Fransa tarafı pek de canlı sayılmaz. Thonon-les-Bains en büyük şehir fakat görülmeye değer bir şey yokmuş. Yvoire diye küçük ve tarihî bir köy varmış ama yolumuza çok tersti. Bu nedenle biz Fransa tarafında hiç geçmedik. Görünen o ki pek de bir şey kaçırmamışız.     

Denizi olmayan İsviçre'de bu göle ve gölün çevresindeki kasabalara sayfiye yeri gözüyle bakıyorlar. Yazın bile buz gibi olan suyunda İsviçreliler sanki Akdeniz'deymişler gibi kulaç atıyor, yüzüyorlar. Gölün her yerinde su sporları yaygın olarak yapılıyor. Göl içinde birkaç adacık da var: Kimi doğal, kimi yapay. Mesela Villeneuve açıklarındaki Peilz Adacığı eskiden bir kaya parçasıyken, köyün sâkinleri kayanın çevresine istinat duvarları çekerek adayı büyütmüş; toprak taşımış ve üzerine ağaç dikmiş. Bunun dışında Montrö'de üzerinde bir villa bulunan Salagnon Adası ve Cenevre'de Rousseau Adası var. Gölü besleyen en önemli kaynak Rhône Nehri. Buzullardan doğan Rhône gölün doğu ucunda göle dökülüyor, batı ucunda gölden çıkıp yoluna devam ediyor ve Fransa'ya girip Lyon, Avignon gibi şehirlerden geçerek Akdeniz'e dökülüyor.  

   

Nyon

Nyon, Léman Gölü kıyısında bulunan küçük bir şehir. İsviçre'nin Fransızca konuşulan bölgesinde bulunuyor. Lozan ve Cenevre'ye oldukça yakın. Aslında adını sanını hiç duymadığım bir şehirdi. Kiraladığımız araçla Cenevre'den Lozan'a giderken bir mola verme ihtiyacı duyduk. Elimizdeki rehberde ziyaret etmeye değer yerler arasında Nyon'u görmüş olduğumuz için de mola yeri olarak bu küçük şehri seçtik.

Quartier de Rive ve Nyon Şatosu

Nyon'un geçmişi çok eski çağlara dek iniyormuş. Fakat günümüzdeki şehir bizzat Jul Sezar'ın buyruğu üzerine Léman Gölü kıyısını denetim altında tutmak amacıyla kurulmuş. Son yıllarda yapılan arkeolojik kazılarla Roma döneminden kalma pek çok yapıtı günışığına çıkarmışlar.

Şehir gölün kıyısında, hafif eğimli bir bölgede kurulmuş. Şehrin arkasındaysa İsviçre'nin tipik yüksek dağları başlıyor. Şehre ulaşım için demiryolunu kullanabilirsiniz. Lozan, Cenevre, Zürih ve St. Gallen'den doğrudan tren seferleri var. Dediğim gibi biz araba kiralamıştık. O da bir seçenek. Gar, şehrin merkezine yürüme mesafesinde. Zaten şehir o denli küçük ki, tüm şehri yürüyerek turlayabilirsiniz.

Aracımızla şehre girince hemen bir park yeri aramaya koyulduk. Place Perdtemps imdadımıza yetişti. Çok eskiden bağ bahçe olan bu büyük meydan, daha sonraları atış ve talim alanı olarak kullanılmış. Şimdiyse açıkhava otoparkı. Aracımızı bırakır bırakmaz turizm ofisine yöneldik. Meydanın hemen karşısında. Harita ve broşürler alarak işimizi kolaylaştırdık.

Haritamızdaki rotanın önerisiyle Perdtemps Caddesi'ni izleyerek St. Martin Meydanı'na vardık. Oradan ilerleyip Bel Air (Güzel Hava) Meydanı'na geldik. Bu noktaya kadar pek tatmin edici bir güzellik sunmadı bize şehir. Önerilen güzergâhı takiple Şato Meydanı'na geldik. Alanın çevresinde güzel binalar var. Küçük şato uzaktan bize göz kırpmaya başlıyor bile. Meydanda birkaç fotoğraf çekindikten sonra doğruca şatoya koşuyoruz.

Nyon Şatosu'ndan Léman Gölü'ne bakış

Şato Léman Gölü'ne nazır çok güzel bir noktada inşa edilmiş. Nefis bir göl manzarası sunuyor. Girişler yetişkinlere 8, öğrencilere 6 frank. Her ayın ilk pazarı giriş ücretsiz. Şanslıyız ki biz buna denk geldik. Kışın öğleden sonra açılıyor, akşam 5'te kapanıyor. Yani süre çok kısıtlı. İçerisi müze olarak kullanılıyor bugün. Porselenler başta olmak üzere Nyon tarihini anlatan şeyler sergilenmekte.

Rotanın devamında Esplanade Jules César var. Burada Roma dönemi yapılarının kalıntıları var. 70'li yıllarda günyüzüne çıkarılmış. Roma dönemiyle ilgili bir müze de oluşturmuşlar. Fiyatlar şatoda olduğu gibi. Pazarları giriş ücretsiz. Nicole Caddesi'nden, Grand-Rue'ye yani Büyük Cadde'ye geçip yürümeye devam ediyoruz. Yolun sonunda Place du Marché (Pazar Meydanı)'na varılıyor. Meydanın ortasında bir çeşme var. Büyük Cadde'nin parelelindeki Delafléchère Caddesi'ne dönüp o caddeyi de boylu boyunca yürüyor ve şehrin kilisesine varıyoruz. Protestan İsviçre'nin tüm mabetleri gibi çok sade bir yapı. Ziyaret edilmese bile bir kayıp olmaz.Yanındaki binalardan birinin dış cephesinde büyükçe bir duvar saati, bunun önünde de bir meydan çeşmesi var. Buradan çıkınca rotayı biraz kestirme yoldan takip edip, ara sokaklara girmeden doğruca sahile indik.

Şato Meydanı (Place du Château)

Nyon gibi ırmak ya da göl kenarına kurulan şehirlerde daima bir Quartier de Rive olur (Bizdeki tipik Yalı Mahallesi gibi) Nyon'un sahil mahallesi çok şirin. Léman Müzesi burada. Léman Gölü'yle ilgili her şey bu müzede sergileniyormuş; biz girmedik. Ama sahilde açıkhavada uzun süre oyalandık. Bir sonraki durağımıza geç kalmamak için kestirme yoldan şehir merkezine, Perdtemps Meydanı'na döndük ve aracımızla birkaç saat geçirdiğimiz Nyon'dan ayrıldık.

Özellikle ziyaret etmek için Nyon'a gelmeye değer mi bilmiyorum. Çok çarpıcı bir güzelliği yok açıkçası. En önemli tarihî eseri şato fakat görülmese de olacak cinsten. Ama ben göl kıyısındaki tüm şehirleri istisnasız sevdiğim için Nyon'dan da memnun ayrıldım. Siz de gidip görürseniz kendi yorumlarınızı aşağıda paylaşmaktan çekinmeyin!

Lozan

Lozan... İsviçre'de en çok bulunmak istediğim şehirdeyim nihayet. Türkiye'yi Türkiye yapan anlaşma bu şirin İsviçre kentinde imzalanmış 1923 yılında. Tarih kitaplarının zorlamasıyla da olsa hepimiz biliriz bu şehri. Gidince anladım ki; bilmek yetmezmiş, gidip görmek gerekirmiş.

Lozan, Léman Gölü kıyısındaki onlarca şehirden biri. Nüfusu 136 bin dolaylarında. Çevresindeki belediyelerle birlikte 350 bine yaklaşıyor. İçinde bulunduğu Vaud kantonunun başkenti. İsviçre’nin Fransızca konuşulan bölgesinde yer alıyor. Şehrin kendi havalimanı yok. En yakın havalimanı Cenevre’de. Cenevre – Lozan arası trenle yaklaşık 45 dakikada alınıyor. Roma, Milano, Venedik ve Paris kalkışlı tren seferleri de var. Biz özel aracımızla Cenevre’den hareket ettik. 65 kilometrelik yolun yarısını otoyol kullanarak, yarısını göl kenarında gelerek yaklaşık 1 saatte aldık. Şehre girer girmez bizi boğucu bir trafik karşıladı. Gördüğümüz ilk otoparka arabamızı bırakıp kendimizi yollara vurduk. İlk işimiz turizm ofisinden harita almak oldu. Tren garında ve göl kıyısındaki Ouchy semtinde olmak üzere 2 adet turizm danışma ofisi var.

Lozan yokuşlar ve merdivenler şehri. Neredeyse İstanbul’la yarışır. Bu kadar güzel merdivenlerle herhâlde çok nadir karşılaşılır. İnsanın çıktıkça çıkası geliyor! Mimari özellikler olarak pek benzemese de bana Cihangir’in, Pürtelâş’ın, Fındıklı’nın, Karaköy’ün sokaklarını ve merdivenlerini anımsattı Lozan’ın yolları. 

  

Lozan Katedrali

Haritamızı aldığımız gibi Grand-Pont dedikleri Büyük Köprü’den geçiyor ve yokuşlar çıkarak Cité semtine gidiyoruz. Şehrin katedrali burada bulunuyor. 13. yy’dan kalma gotik bir yapı. İsviçre’nin en büyük mabediymiş. Gerçekten de İsviçre’de gördüğüm en büyük ve en güzel katedral Lozan Katedrali’ydi. İçindeki vitraylar ve org görülmeye değer. İçi kadar dışı da etkileyici süslemelerle bezenmiş. Katedralin hemen yanıbaşında ise eskiden din adamlarının kaldığı bir bina var. Bu bina bugün Lozan Tarih Müzesi olarak hizmet veriyor. Katedralin birkaç sokak ötesinde ise Saint-Marie Şatosu bulunuyor. 15. yy’dan kalma bu bina inşa edildiğinde, din adamları kaldıkları diğer binayı terk ederek burada yaşamaya başlamışlar. Bence hiç de haksız sayılmazlar. Saint-Marie Şatosu mimari olarak çok güzel bir yapı. İki renkli taşlarla âdeta insanların bakmaktan zevk alması için incelikle yapılmış. Şato günümüzde kamu binası olarak hizmet veriyor. Vaud Kantonu bu binadan yönetiliyor. Ziyarete açık mı diye soracak olursanız, çalışma saatleri içinde herhangi bir vatandaş gibi elinizi kolunuzu sallayarak girmeniz mümkün. En azından merdivenleri, koridorları ve bekleme salonlarını görebilirsiniz. Emin olun buna bile değer.

Saint-Marie Şatosu

Bu yapıların hepsi katedralin çevresinde bulunuyor. Şehre hâkim bir tepe üzerine kurulan katedralin avlusu da bir o kadar güzel manzaralar sunuyor. Bol bol fotoğraf çekinmenizi öneririm. İşiniz bittikten sonra ise kesinlikle ve kesinlikle Marché merdivenlerini kullanarak aşağı inin. Katedralin avlusundan başlayarak Palud Meydanı’na inen bu tarihî merdivenlerin bitmesini hiç istemeyeceksiniz. Palud Meydanı küçük ama çok renkli bir mekân. Lozan Belediye Başkanlığı binası burada bulunuyor. Çiçeklerle bezenmiş, eski ve şirin bir bina. Meydanın orta yerinde ufak ama göze hitap eden bir havuz var. Meydan her daim hareketli ve renkli bir nokta. Trafiğe kapalı. Dahası, yayalaştırılmış pek çok cadde bu meydana açılıyor. Bu caddeler arasında bir nevi geçit görevi görüyor. 

Palud Meydanı'na çıkan bir cadde

Meydanın renkli olduğunu söylemiştim. Biz oraya vardığımızda kulağımıza çalınan bildik akordeon, darbuka ve keman ezgileri bunu doğrular nitelikte. Biraz daha yaklaşıp kulak kabarttığımızda Osman Aga türküsünü çalıp söyleyerek insanları eğlendiren bir grupla karşılaşıyoruz. Türkiye göçmeni Roman vatandaşlarımız ekmeklerini burada aramak için kalkmışlar Lozan’a gelmişler. Çaldıkları ezgi soğuk İsviçre için çok yabancı ama bu Balkan müzikleri ölüyü bile oynatır. Göbek atan Türk turistlerin neşesine kimi İsviçreliler de ortak oluyor zaman zaman. Kimi ise ufak bir metelikle ödüllendiriyor müzisyenleri.

Palud Meydanı’nda işimizi bitirip sabırsızlıkla görmeyi en çok istediğimiz yer olan Rumine Sarayı’na doğru yürümeye başlıyoruz… Bir Rus prensi tarafından yapılan yüklü bir bağışla inşa edilen bu saray Lozan’ın en güzel binalarından. Adının saray olduğuna bakmayın, içinde şimdiye dek ne bir kral, ne de bânisi olan prens yaşamış. Yapıldıktan sonra bir süre üniversite olarak hizmet vermiş. 1980 yılında yer darlığı nedeniyle üniversite yeni yerleşkesine taşınmış. Bina boş kalmamış tabii. Bugün Vaud Kantonu’nun parlamentosuna, Lozan Üniversitesi’nin 3 ana kütüphanesinden birine ve 5 müzeye ev sahipliği yapıyor. Bunlar: Güzel Sanatlar Müzesi, Arkeoloji ve Tarih Müzesi, Para Müzesi, Lozan Jeoloji Müzesi ve Zooloji Müzesi. Özellikle en üst katta yer alan Zooloji Müzesi’nde uzun vakit harcayacağınızdan eminim.  Meşhur Lozan Antlaşması’nın imzalandığı yer de burası. İsmet İnönü’nün de bu merdivenlerden nasıl bir ruh hâliyle çıkmış olduğunu, antlaşmadan sonra bizimkilerin nasıl sevinçle indiğini hayal ettim. Acaba bu koca salonlardan hangisinde atılmıştı imzalar… Sormayı çok istesem de muhatap bulamadım. Rumine Sarayı’ndan ayrılmam çok zor oldu…

Lozan Antlaşması'nın imzalandığı Rumine Sarayı

Lozan’ın merkezi göl kıyısına oldukça uzak. Metroya binmek şart gibi. Göl kıyısındaki Ouchy semtine inmeden önce haritamızda işaretlediğimiz ama bir türlü yakınından geçemediğimiz için göremediğimiz birkaç yapıyı daha görmeye karar verdik. Ale Kulesi. Bizim Galata Kulesi gibi, yapıların arasına sıkışmış kalmış, bir zamanlar şehri koruyan surların yegâne kalıntısı. Kapısında kocaman bir zincir, ziyarete kapalı. Hoş açık olsa da gözlem yapacak balkonu yok. Çok sade, 20-30 metre yüksekliğinde bir yapı. Yeni şeyler görmek güzel ama yolumuzu değiştirip buralara kadar geldiğimize değdi mi; o tartışılır. St. François ve Notre Dame Katolik kiliseleri de görülmese de olacak cinsten, yalın ve süssüz iki tipik İsviçre mabedi. Yalnız St. François Kilisesi’nin önündeki St. François Meydanı iş çıkış saatine denk geldiğimizden midir bilmem böylesi küçük bir şehirden beklenmeyecek kadar kalabalıktı. İnsan kalabalığını zar zor yararak aracımızın bulunduğu otoparka ulaştık. Merkezden biraz uzaklaşıp, göl kıyısındaki semtlere gideceğiz.

Ale Kulesi

Ouchy’ye varıyoruz. Hani yine şu tarih derslerinden hatırlayacağınız ve sonucunda Trablusgarp, Bingazi ve Oniki Adaları elden çıkardığımız meşhur Uşi Antlaşması adını Ouchy semtinden alıyor. Ouchy’nin görülmesi gereken belli başlı binaları var. Bunlardan ilki Ouchy Şatosu. 1100’lü yıllardan beri yerinde bir şato olduğu kayıtlarda geçiyormuş. Yıllar boyunca yıkılıp yeniden yapılmış. En son bir zengin, eski şatoyu (bazı bölümlerini koruyarak) tamamen yıkmış ve yerine otel yaptırmış. Yapı günümüzde hâlâ otel olarak hizmet veriyor. Uzaktan resim çekmekle yetindik ve Olimpiyat Müzesi’ne doğru yol aldık.  

Olimpiyat Oyunları’nı yeniden insanlığa kazandıran Baron Pierre de Coubertin, 1915 yılında Lozan’ı Olimpiyat başkenti olarak seçmiş. Günümüzde Uluslararası Olimpiyat Komitesi hâlen Lozan’da yer alıyor. Tüm Olimpiyat dallarının yönetim birimleri; bunun yanısıra 44 uluslararası spor organizasyonu ve federasyonu genel merkezlerini Olimpiyat başkenti Lozan’da kurmayı uygun görmüş. Anlayacağınız dünya sporunun kalbi Lozan’da atıyor. 

Türünün ilk ve tek örneği olan bir Olimpiyat Müzesi’ne ev sahipliği yapıyor Lozan. Müze ne yazık ki 2014 yılına değin onarımdaymış. Biz göremedik. Umarım siz gittiğinizde kapılarını tekrardan ziyaretçilerine açmış olur.

Son olarak göl kıyısı boyunca uzunca bir yürüyüş yaparak Ouchy gezintimizi de noktalıyoruz. Ouchy Lozan’daki son durağımız oluyor. Sauvabelin Gölü ve Sauvabelin Ormanı’nın methini çok duysak da hiç vaktimiz kalmadı. Meraklısı için kısaca açıklamak isterim, Sauvabelin Ormanı şehrin göbeğinde, çok değerli bir alan. Bünyesinde asırlık ağaçlar ve pek çok canlı barındırıyormuş. İçindeki yapay göl ise seyirlik manzaralar sunuyormuş. Kışın gölet donarmış, Lozanlılar da maaile gelip donmuş göl yüzeyinde kayarlarmış. Ormanın kuzey girişinde Vivarium dedikleri, görmeyi çok istediğim bir de hayvanat bahçesi/müze var. Yalnızca sürüngenlere adanmış bu parkta hayvanlar, doğal yaşam alanlarına en yakın biçimde dekore edilmiş bölmelerde sergileniyorlarmış. Timsahlar, yılanlar, kertenkeleler, kaplumbağalar ve örümcekler arasında birkaç saat geçirmek eminim harika olacaktır! Ama dediğim gibi hiç vaktimiz kalmadı. Gezi planı şaşmamalı. Yola koyulmak gerek. Montrö bizi bekliyor.   

Lihtenştayn

Yalnızca Türkiye halkının değil, Avrupalıların da adını sanını duymadığına bizzat tanık olduğum minicik ülke Lihtenştayn’dayım. Ülke derken hicap duyuyorum. 160 kilometrelik yüzölçümü ile Manyas Gölü’nün kapladığı kadar bir alan kaplıyor. Nüfusu 35 bin dolaylarında. Vatikan, Monako, San Marino, Malta ve Andorra ile birlikte Avrupa’nın 6 mikrodevletinden biri. İsviçre ve Avusturya arasına sıkışmış, denize kıyısı olmayan bir kasaba. Pardon ülke! Yönetim biçimi: anayasal prenslik!

Peki Lihtenştayn'a nasıl gidilir? Lihtenştayn’da havalimanı yok tahmin edebileceğiniz gibi. Demiryolu ise ülkeye gelebilmek için çok tercih edilmeyen bir seçenek. Avusturya’nın Feldkirch kentinden günde birkaç tren kalkıyor. İsviçre üzerinden geliyorsanız şayet, Sargans’tan daha sık aralıklarla tren bulma şansınız var. Ancak ülkeyi komşularına bağlayan en yaygın araç otobüsler. Her yerde vızır vızır işleyen otobüsler görmeniz mümkün. Ülkelerarası belediye otobüsü işletiliyor bir nevi!  

Lihtenştayn’ın küçüklüğü insanı hayrete düşürüyor. Güney yönünden kendi aracımızla ülkeye giriş yaptık. Çok geçmeden başkent Vaduz’a vardık. Zaten ülke öylesine küçük ki boydan boya arabayla geçmek isteseniz gideceğiniz yol hepi topu 30 kilometre bile değil. Yol üstünde birkaç yapı görmeye başlıyoruz, şehre girmiş olmalıyız. Çok geçmeden bir katedral çıkıyor karşımıza. Anlıyoruz ki merkeze vardık. Hemen aracımızı bir kenara çekip keşfe başlıyoruz. Ülkenin en büyük mabedinden başlıyoruz ziyarete. İçerinin sadeliği can sıkıcı. Başkentin en büyük kilisesi hiç bu kadar sade olur mu? Fotoğraf bile çekmeden çıktık sanırım. O kadar büyük bir fiyaskoydu ki…

St. Florin Katedrali, Vaduz

Katedrali bırakıp görecek yeni şeyler aramaya koyulduk. Üzerinde bulunduğumuz cadde, zaten şehrin kalbinin burada attığını söyler gibiydi. Fazla düşünmeden yolu takip edip yürüyoruz. Hemen sağda, katedralin yanıbaşında Hükûmet Binası var. Onun da yanıbaşında yeni inşa edilmiş, Parlamento Binası var. Şehir öylesine küçük ki, her şey katar gibi birbiri ardına dizilmiş. Hemen onun yanıbaşında ise Landesmuseum dedikleri ulusal müzelerini bulacaksınız. İçeride Lihtenştayn’ın kültürel ve ulusal değerlerinden örnekler teşhir ediliyor. Girişler oldukça uygun ve yanlış anımsamıyorsam 20.00’ye kadar açık. Lihtenştaynlılar oldukça çalışkan!

Hükûmet ve Parlamento binaları

Müzeden çıkıp devam ettiğinizde, bu kez Liechtenstein Center ile karşılaşacaksınız. Ülkeyle ilgili kartpostal, pul, hediyelik, magnet, harita ve turistik bilgilere buradan ulaşıyorsunuz. Özellikle filateli meraklılarının gözünde çok makbul olan Lihtenştayn posta pullarını burada bulabilirsiniz. Eğer pul koleksiyonu yapan bir tanıdığınız varsa buradan alacağınız bir paket pul ile onu çok mutlu edebilirsiniz. Ben de değer verdiğim tüm dostlarıma ve aileme Lihtenştayn’dan kart attım. İtalya’dan, İspanya’dan, İngiltere’den emin olun herkes kart atabilir ve alabilir. Ama Lihtenştayn gibi bit yerden kart atmak da, kart almak da bence bir ayrıcalık! Siz de unutmayın! Pul başına yaklaşık 1 avro gibi bir fiyat ödedik. Postane hemen karşıda, doğruca gidip postalıyorsunuz. Postane de yanılmıyorsam 19.00’a kadar açıktı. Lihtenştaynlıların çalışkan insanlar olduğunu söylemiştim! (Yurtdışından kart atmakla ilgili rehber niteliğindeki yazımı okumak için bir tık lütfen!)

Şehrin ana aksı boyunca ilerlemeye devam ediyoruz. Vardığımız yer Städtle dedikleri anacadde. Dükkânların, mağazaların, restoranların olduğu çağdaş görünümlü bir yer. Belediye binası ve Kunstmuseum dedikleri çağdaş sanat müzesi de bu cadde üstünde. Genelde geçici sergilere evsahipliği yapıyormuş. Bunun yanında Lihtenştayn Prensi’nin özel koleksiyonundan nadide eserler de bu müzede sergileniyor. Biz girmemeyi tercih ettik.

Elimdeki kâğıt Lihtenştayn haritası ve haritada evler bile görünüyor :)

Aslına bakarsanız Lihtenştayn bundan ibaret. Lihtenştayn'da görecek pek fazla şey olduğu söylenemez. Geri kalan her yer ev, tarla ve bağ. Ülkenin başkenti Vaduz olsa da, en büyük kenti Schaan. Schaan’da görülecek bir şeyler vardır umuduyla atlayıp gidiyoruz; ancak yerleşimden başka bir şey yok maalesef. Unutmadan bahsedeyim, neredeyse her başınızı kaldırdığınızda gözünüze çarpan tepedeki o güzel şato, ziyarete açık değil; zira Lihtenştayn Prensi hâlihazırda o şatoda yaşıyor.  Yanına kadar çıkıp, çevresinde dolaşmak mümkünmüş ama madem ziyarete kapalıymış, çıkmak hiç içimizden gelmedi. İllâ ki şato görmek isterseniz, Balzers köyünün ortayerinde bir yükselti üzerine inşa edilmiş eski ve yalın bir şato bulunuyor. Uzaktan gözümüze çok sade geldiği için, buraya da girmek istemedik. Böylece Lihtenştayn gezimizi sonlandırdık. Ülkede konaklama ateş pahası olduğu için hava kararır kararmaz arabamıza atlayıp bir sonraki durağımıza doğru yola koyulduk. 

Montrö

Okul sıralarından geçmiş her Türk vatandaşının, mutlaka Montrö’yü duymuşluğu vardır. Türkiye’ye Çanakkale ve İstanbul boğazları üzerindeki egemenlik haklarını iade eden meşhur sözleşme 1936 yılında bu küçük şehirde imzalanmış. Biz de İsviçrelere kadar gitmişken gidip gördük…

Aslında İsviçre gezimiz içinde Montrö’yü düşünmemiştik. Yola çıkmadan çok kısa bir süre önce, bir arkadaşımız Chillon Şatosu’nu görmeden dönmenin büyük kayıp olacağına bizi ikna etti. Salt bir şato uğruna Montrö’yü de araya sıkıştırmaya karar verdik. Bizi böylesine alâkadar eden sözleşmenin de burada imzalanmış olmasının, şehri bize biraz daha sevimli kıldığını itiraf edeyim.

Montrö, Léman Gölü kıyısında, ulu bir dağın eteklerinde kurulmuş 25 bin nüfuslu küçük bir şehir. Şehir demeye de dilim varmıyor. Daha ziyade gelişmiş bir kasaba desem doğru bir tanım yapmış olurum. Vevey ve Villeneuve adında, kendisi gibi küçük iki diğer belediye arasında yer alıyor. İsviçre'nin Fransızca konuşulan kesiminde bulunuyor ve Fransızca adı Montreux. Ben Türkçeye Montrö biçiminde yerleştiği için böyle yazmayı yeğliyorum.

Montrö’ye ulaşım kolay sayılır. En yakın havalimanı Cenevre’de. Montrö-Cenevre arası ise 85-90 km. İstanbul da dâhil olmak üzere dünyanın dört bir yanından havayoluyla ulaşım mümkün. Peki İsviçre içinden Montrö’ye nasıl ulaşılır? En akıllıca seçim, kuşkusuz demiryolu. Lozan ve Cenevre’den doğrudan düzenli tren seferleri var. Diğer kentlerden de aktarma yapmak koşuluyla kolaylıkla Montrö’ye varabilirsiniz. Biz Vevey yönünden özel aracımızla geldik. Girer girmez bizi küçük bir kilise ile görkemli Grand Hotel Suisse karşıladı. Şehrin anacaddesi sayılabilecek Grand Rue’yü takip ettiğinizde tam anlamıyla merkeze varmış oluyorsunuz. Grand Rue'nün bittiği yerde Casino Bulvarı başlıyor. Zaten yolun adı kumarhanenin çok da uzak olmadığını açıkça ilan ediyor. Kumarhane bu caddeye açılan sokakların birinde bulunuyor. Bu caddeden sonra yerleşim de canlılık da azalıyor. Bir bakıma Montrö bitiyor. Cadde üzerinde, daha doğrusu şehir içinde, görülmeye değer hiçbir şey yok. Kimilerinin mimarisini beğendiği kapalı bir pazaryeri ve şehrin kilisesi belki sizin de ilginizi çekebilir. Bizim için Montrö bu açıdan pek tatmin edici olmadı. Montrö’nün çarşısını çok cansız bulduğumuzdan; akşam yemeğimizi Vevey’de  yemeye karar veriyoruz. Böylece Vevey’ye de kısa bir ziyarette bulunmuş oluyoruz. Yarın sabah saat 10.00’da Chillon Şatosu açılır açılmaz, 30-40 dk şöyle bir ziyaret edip, Bern’e doğru yola çıkacağız.

Erken yattığımız için sabahın köründe açtık gözlerimizi. Kahvaltı için anacaddeden biraz uzaklaşıp içerilere girelim dedik. Ne isabetli bir karar! Asıl Montrö, yani eski kent merkezi, kıyıdan içerideymiş meğer. Epeyce dik yokuşlar çıkıp tepeye vardığımızda biraz yorgun ama sonuçtan memnunuz. Tek tek bina olarak ele aldığınızda hiçbir özelliği olmayan; fakat bir araya geldiklerinde muhteşem bir kompozisyon oluşturan şirin evler var. Kahvaltı için enfes manzaralı küçük bir kafeye giriyoruz. Aşağıdan korkunç görünen bu dağlar birden sevimli gelmeye başlıyor. Daha ne kadar tırmanabiliriz diye soruyor ve bu kez arabaya atlayıp ‘yol nereye biz oraya’ diyoruz.

Kahvaltı ettiğimiz kafeden Montrö'nün görünümü ve arkada Léman Gölü

Yol enfes yerlere götürdü bizi gerçekten. Yılan gibi kıvrılan yolları korka korka çıktık. Doğu Karadeniz’e ne zaman gitsem o yayla yolları beni dehşete düşürürdü. Burada bunu 4 ile çarpın; hayal edin. Ya da iyisi mi gidin gözlerinizle görün! Git git, ilkin Glion adında bir köye vardık. Müthiş bir göl manzarası. Köyün kilisesi dışında görülecek bir şeyi yok. İlginç olan ise 1920’lerin başında yapılmış füniküler ile dağ köyünün kıyıya bağlanıyor olması. 2012 yılında hâlâ Bursa, Antalya gibi kentlerimiz bile demiryoluna sahip değilken, belki 100 kişinin yaşadığı bu köyün neredeyse bir asır önce bu ‘lükse’ kavuşması gerçekten kaderin bize garip bir oyunu olsa gerek.  

Glion’da yeterince büyülendik, saat yavaş yavaş 10.00’a geliyor, Şato açılacak yola koyulacağız… Ama dağların davetine karşı koymak ne mümkün. Biraz daha çıksak kime ne zararı var? Çıkarken tepelerde bir yerde şatoya benzer bir yapı görmüştük. Onun yanına kadar çıkmaya sonra geri dönmeye karar verdik. Meğerse orası şato değil, dünyanın en ünlü turizm ve otelcilik okullarından biri olan GIHE imiş. (Glion Institute of Higher Education) . Hemen arkasında ise Caux köyü yer alıyor. Harika manzara hâlâ bizi büyülüyor. Sorduk öğrendik, Caux köyü sonmuş, daha öteye yol gidermiş ama hiçbir yerleşim yokmuş. Caux’da bol bol fotoğraf çektikten sonra yavaş yavaş aşağı iniyoruz.

Glion-Caux yolunda bulutlar her an size güzel sürprizler hazırlayabilir.

Doğruca Chillon Şatosu’nun yolunun tutuyoruz. Montrö’nün merkezinden şatoya ulaşmak araçla 5 dakika, otobüsle 10 dk, yürüyerek 45 dakika kadar. Aslında şato Montrö’de değil, Veytaux adında bir başka köyde. Bulunduğu köy nere olursa olsun; şato öyle bir noktaya inşa edilmiş ki, güzelliğine hayran kalmamak elde değil.

Şato İsviçre’nin simgelerinden ve en çok ziyaret edilen yerlerinden biri. Avrupa’da doğu-batı doğrultusundaki ticaret yolları buradan geçtiği için, şato denetim açısından bir nevi gereklilikmiş. Bu nedenle stratejik öneme sahip bu noktada, kocaman yekpare bir kayanın üzerine ilk taş konmuş. Savoy dükleri 16. yy’a kadar burada yaşamış. Her gelen şatoya bir bölüm daha eklemiş. Kavlar, mahzenler, şapeller, ambarlar, yatak odaları, yemek salonları hatta Cenevreli rahip François de Bonivard’ın zincire vurulduğu zindan… Hepsini anlatmaya kelimeler yetmez. Mutlaka gidilip görülmeli. Hiç kuşkusuz yatak odalarının içinde ya da yanıbaşında yer alan “eski usûl” tuvaletler çok ilginizi çekecek. Onlarca metre yüksekten, doğruca gölün içine doğru ihtiyaç gideren bu insanlar, kışın acaba hiç üşümüyorlar mıydı?

Chillon Şatosu

Dışarıdan bakınca küçücük görünse de, Chillon Şatosu’nun içi bambaşka bir dünya. Gerçekten de rotamızı değiştirip buraya geldiğimize değmiş. Görmeden gitsek çok şey kaçırmış olacaktık. Bu arada biz şatoyu 30-40 dakikada gezip Bern’e doğru yola mı koyulacaktık? Süper hızlı tempomuza rağmen çıktığımızda 3 saat geride kalmıştı. Siz siz olun, geniş bir zamanınızda gidin görün. Şatonun kapanış saati yaz sezonunda 19.00. Kapanış saatine 1 saat kala dışarıdan yeni ziyaretçi girişine son veriliyor. Girişler tam 12; indirimli 10 frank olarak ücretlendirilmiş. Ek ücret karşılığında sesli elektronik rehberlerden alabilirsiniz. (Avroyla ödeme de kabul ediliyor ama İsviçre'de tüm alışverişlerinizde frank kullanmanızı öneririm) Gişeden ayrılırken güleryüzlü gişe görevlileri gezi için gerekli şato planı ve broşürleri ise size ücretsiz verecek.

Chillon Şatosu’nun da geride kalmasıyla birlikte Montrö maceramıza noktayı koyduk. Derhâl yola koyulup bambaşka bir serüvene dümen kırıyoruz. Ver elini Bern…